%0 Journal Article %T بررسی شدت واکنش و علایم‌ آلودگی در ارقام مرکبات حساس به ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات در شرایط گلخانه %J گیاه پزشکی %I دانشگاه شهید چمران اهواز %Z 2588-5936 %A بنی هاشمیان, سید مهدی %A روحی‌بخش, احمد %A پژوهش, نیلوفر %A قاسمی, مالک %D 2022 %\ 09/23/2022 %V 45 %N 3 %P 1-14 %! بررسی شدت واکنش و علایم‌ آلودگی در ارقام مرکبات حساس به ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات در شرایط گلخانه %K تحمل %K حساسیت %K علایم %K ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات %R 10.22055/ppr.2022.17660 %X ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات (Citrus yellow vein clearing virus)، ویروسی خسارت‌زا است که در سال‌های اخیر در تعدادی از کشورهای منطقه و ایران گسترش یافته است. نظر به اهمیت بیماری ناشی از این ویروس، واکنش ارقام تجاری مرکبات از گروه‌های پرتقال، نارنگی، نارنج، لیمو، گریپ‌فروت، بالنگ، تانجلو، پوملو و کامکوات پس از آلوده‌سازی در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. جوانه ارقام مورد بررسی روی پایه نارنج تکثیر و این نهال‌ها به طور هم‌زمان با جدایه شناخته ­شده‌ای­‌ از ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات (رس‌شمار بانک ژن: KX902488) با روش پیوند آلوده و به همراه نهال‌های شاهد مایه‌زنی نشده در دمای 1±23 درجه سانتی‌گراد نگهداری شدند. بر اساس بروز علایم؛ زردی رگبرگ‌های جانبی در سطح رویی برگ‌های جوان، نواحی متناظر آب‌سوخته در زیر برگ‌های جوان، چروکیدگی برگ‌های مسن و لکه‌برگی برگ‌های مسن، از بین 19 رقم مورد بررسی، 14 رقم حساس به بیماری رگبرگ روشنی زرد مرکبات تشخیص داده شد. استخراج آران‌ای کل از پوست و رگبرگ جست‌های جدید به روش اس‌دی‌اس استات پتاسیم و واکنش زنجیره ای پلیمراز با ترانویسی معکوس توسط آغازگرهای اختصاصی تکثیرکننده ژن پروتئین پوششی، آلودگی به ویروس رگبرگ روشنی زرد مرکبات را در ارقام دارای علایم تأیید نمود. این ارقام با توجه به شدت واکنش در سه گروه با حساسیت زیاد، متوسط و کم دسته‌بندی شدند. درجات شدید و پایداری هر چهار نوع علایم شاخص، تنها در سه رقم بسیار حساس نارنج، لمون اورکا و پرشین‌لایم مشاهده شد. نارنگی‌های کلمانتین و انشو، پرتقال خونی و پوملو، به علت تشکیل نواحی آب‌سوخته ظریف یا محدود به بخشی از رگبرگ‌های جانبی در گروه میزبان‌های با حساسیت متوسط و نارنگی‌ پونکن، تانجلوی مینیولا، پرتقال‌های تامسون ناول، والنسیا و سیاورز، کامکوات و بالنگ اتراگ به سبب بروز حداقل یکی از سه نوع علایم دیگر در گروه میزبان‌های با حساسیت کم قرار گرفتند. در ارقام متحمل لیموشیرین، مکزیکن‌لایم، نارنگی‌ پیج و گریپ‌فروت‌های فلیم و ردبلاش تا یک سال پس از مایه‌زنی، علایمی ظاهر نشد. گروه‌بندی توصیفی انجام شده بر مبنای تعداد، شدت و ثبات علایم، با تجزیه خوشه‌ای براساس فاصله اقلیدسی Ward مطابقت داشت. %U https://plantprotection.scu.ac.ir/article_17660_0f1e2b8d602b348f862623de311eb0f6.pdf