%0 Journal Article %T ارزیابی خاصیت ضدباکتریایی اسانس به‌لیمو و پنج گونه نعنا روی باکتری‌های‌ بیمارگر Xanthomonas citri subsp citri، X. gardneri و X. perforans %J گیاه پزشکی %I دانشگاه شهید چمران اهواز %Z 2588-5936 %A موسوی فر, سیده زهره %A میرزایی نجفقلی, حسین %A درویش‌نیا, مصطفی %A مومیوند, حسن %D 2023 %\ 02/20/2023 %V 45 %N 4 %P 37-51 %! ارزیابی خاصیت ضدباکتریایی اسانس به‌لیمو و پنج گونه نعنا روی باکتری‌های‌ بیمارگر Xanthomonas citri subsp citri، X. gardneri و X. perforans %K MIC %K MBC %K GC-MS %K اسانس %R 10.22055/ppr.2022.17931 %X بیماری شانکر باکتریایی مرکبات ناشی از باکتری Xanthomonas citri subsp. citri و لکه‌برگی‌های باکتریایی ناشی از باکتری‌های بیمارگر Xanthomonas gardneriوXanthomonas perforans  از مهمترین بیماری‌های باکتریایی می‌باشند. کنترل این بیماگرها به دلیل محدودیت استفاده از سموم، آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاومت آن‌ها نسبت به سموم با چالش جدی مواجه می‌باشد. از این‌رو اسانس‌های گیاهی به عنوان یک جایگزین مناسب برای کنترل بیمارگرهای گیاهی مطرح می‌باشند. در مطالعه حاضر اثر اسانس‌های به‌لیمو، پونه، نعنا فلفلی، نعنا سبز، نعنا سیب و نعنا آبی علیه باکتری‌های بیمارگر X. citri subsp. citri، X. gardneri وX. perforans  بررسی شده است. پس از استخراج اسانس‌های گیاهی، ترکیبات تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها با کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی‌جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. سپس اثر ضدباکتریایی اسانس‌ها با استفاده از روش نشت در دیسک بررسی گردید. همچنین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC)، اثر ترکیبی اسانس‌های گیاهی و اثر اسانس پونه علیه باکتری X. gardneri با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز GC-MS  اسانس‌ها نشان داد که در مجموع به ترتیب 28، 28، 30، 36، 39 و 42 ترکیب به عنوان ترکیبات اسانس‌های نعنا سیب، نعنا فلفلی، پونه، نعنا آبی، نعنا سبز و به‌لیمو شناسایی شد. بیشترین میزان هاله بازدارنده مربوط به گونه پونه روی باکتری X. citri subsp. citri به میزان ۰۸/۲ ± ۲۴ میلی‌متر و کمترین هاله بازدارنده مربوط به اسانس نعنا سیب روی X. gardneri  به میزان 66/0 ± 66/5 میلی‌متر بود. MIC و MBC برای اسانس‌های مورد بررسی علیه باکتری‌های بیمارگر به ترتیب بین 5-1 و 6-2 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود. همچنین اثر سینرژیستی بین اسانس‌های مختلف مانند نعنا فلفلی-به‌لیمو، پونه-نعنا سبز، پونه-نعنا آبی روی باکتری‌های بیمارگر مشاهده گردید. مطالعات میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که اسانس پونه سبب تخریب کامل سلول، آسیب دیواره سلولی، ناحیه هسته‌ای متورم و تغییر در تراکم سیتوپلاسم سلول‌های باکتریایی X. gardneri شده است. %U https://plantprotection.scu.ac.ir/article_17931_e56a67f06876857b4b40b63f5eee16c6.pdf