وقوع بیماری پاخوره گندم ناشی از قارچ var. tritici Gaeumannomyces graminis در استان زنجان و ارزیابی اثر بازدارندگی باکتری های ریشه گندم روی قارچ عامل بیماری

نوع مقاله : علمی پژوهشی-فارسی

چکیده

پوسیدگی ریشه و طوقه یا پاخوره گندم که عامل آن قارچ (Ggt)  Gaeumannomyces graminis var. tritici است، یکی از بیماری های مهم گندمبه شمار می آید. در ایران این بیماری تاکنون از برخی مناطق مانند استان های مرکزی و گلستان گزارش شده است. طی چند سال اخیر علائم مشکوک به بیماری در برخی مزارع گندم استان زنجان مشاهده شده که با توجه به اهمیت کشت گندم در این استان بررسی دقیق بیماری الزامی بود. هدف اصلی این تحقیق شناسایی قارچ عامل بیماری پاخوره گندم و بررسی تاثیر باکتری های ریشه گندم علیه قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بود. بدین منظور از خاک اطراف بوته های آلوده به پاخوره گندم و همچنین از ریشه و ساقه های آلوده در 25 مزرعه گندم استان نمونه برداری صورت گرفت. از نمونه هاقارچ Ggt جداسازی شد. علاوه برشناسائی آن بر اساس کلید های معتبر، بیماریزائی آنها روی گندم اثبات گردید و به این ترتیب این بیمارگر برای اولین بار از استان گزارش گردید. همچنین حدود 420 جدایه باکتری از خاک و نمونه ها جداسازی شد. این رایزوباکترها براساس شکل پرگنه و مناطق نمونه برداری شده گروه بندی شدند. در ادامه 140 جدایهانتخاب و طبق روشهای معمول آزمایشگاهی توانایی آنها جهت بازدارندگی از رشد قارچ Ggt با تولید آنتی بیوتیک، سیدرفور و یا مواد فرار بررسی شد. سپس آزمون های بیوشیمیایی لازم برای شناسائی  34 جدایه با قدرت آنتاگونیستی قوی انجام شد. نتایج نشان داد که باکتری های آنتاگونیست قوی عمدتا متعلق به جنسهای Pseudomonas، Bacillusو Erwinia بودند. به منظور مطالعه گلخانه ای تاثیر جدایه های نماینده این سه جنس روی شدت بیماری پاخوره گندم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون گلخانه ای مشخص نمود که تیمار بذر با باکتری های نماینده اثر قابل توجهی در کاهش شدت بیماری پاخوره گندم و افزایش شاخص های رشدی گندم در مقایسه با شاهد آلوده داشتند.

عنوان مقاله [English]

Occurrence of Wheat Take-all Disease Caused by Gaeumannomyces Graminis var. tritici in Zanjan Province and Evaluation of Inhibitory Effect of wheat Rhizosphere Bacteria on the Causal Agent of the Disease

چکیده [English]

Wheat root and crown rot known as take-all disease caused by Gaeumannomyces graminis var. tritici is one of the most important diseases of wheat worldwide. In Iran,the disease has been reported from provinces such as Markazi and Golestan. In recent years, symptoms of the disease such as stunted and yellow plant, rotted roots and whitened/empty heads have been observed in wheat fields in various areas of Zanjan province. This study was conducted to probe the existence of the disease in the province, to identify its causal agent and to identify wheat rhizobacteria for possible use in the biocontrol of the disease. To this aim, 25 samples were collected from wheat roots and soil surrounding them in various areas of the province. Fungi were isolated on potato dextrose agar (PDA) and identification of Ggt was performed based on CMI Description. Pathogenicity of fungal isolates was proved on wheat in the greenhouse. Isolation and identification of rhizobacteria were performed based on conventional procedures. From 420 bacterial isolates, 140 isolates were selected based on preliminary grouping and were screened for their antagonistic effects in the lab. Thirty-four isolates with the most inhibitory power were selected for identification by biochemical tests. Results showed that antagonistic bacteria mainly belonged to Pseudomonas, Erwinia and Bacillus genera. Finally, three strains representing the three genera were selected and their capability for the control of the disease was studied under greenhouse conditions. Results revealed that bacteria belonging to the mentioned genera can be used for biocontrol of the disease.