بررسی اجزای شیمیایی و سمیت دو اسانس‌گیاهی علیه حشرات کامل Tribolium castaneum و Callosobruchus maculatus

نوع مقاله : علمی پژوهشی-فارسی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشگاه فردوسی مشئد

چکیده

اسانس‌های گیاهی به‌عنوان ترکیبات کم خطر برای پستانداران و حشرات غیرهدف، علیه انواع مختلفی از آفات استفاده شده‌اند. در تحقیق حاضر سمیت تماسی و تدخینی اسانس‌های افسنطین (Artemisia absinthium L.) و مریم‌گلی (Salvia pratensis L.) روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum Herbst (Tenebrionidae)) و سوسک چهارنقطه-ای حبوبات (Callosobruchus maculatus (F.) (Bruchidae)) بررسی شد. ایزوستیل فتالات (39/39%) و آلفا-مونوپالمتین (71/16%) در اسانس افسنطین دودکان (42/30%) و تری‌دکان (10/12%) در اسانس مریم‌گلی به‌عنوان ترکیبات اصلی توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی-طیف‌سنج جرمی شناسایی شدند. نتایج نشان دادند که اسانس‌ها دارای سمیت تماسی و تدخینی مناسبی بودند. اسانس افسنطین با غلظت کشنده 50 درصد (093/7–033/10) 518/8 میکرولیتر بر لیتر نسبت به اسانس مریم‌گلی با غلظت کشنده 50 درصد (904/13–121/11) 539/12 میکرولیتر بر لیتر به‌طور معنی‌داری سمیت تدخینی بیشتری روی شپشه قرمز آرد پس از 72 ساعت نشان داد. در مورد سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات این اختلاف به‌دلیل همپوشانی حدود اطمینان مربوطه معنی‌دار نبود. در سمیت تماسی اسانس افسنطین، شپشه قرمز آرد با غلظت کشنده 50 درصد (196/0–117/0) 150/0 میکرولیتر بر سانتی-مترمربع از سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات با غلظت کشنده 50 درصد (356/0–230/0) 281/0 میکرولیتر بر سانتی‌مترمربع حساس‌تر بود . بین میزان مرگ و میر با غلظت اسانس و زمان در معرض قرار‌گیری حشرات در سمیت تدخینی ارتباط مستقیمی مشاهده گردید. با توجه به سمیت بالای اسانس‌های افسنطین و مریم‌گلی روی شپشه قرمز آرد و سوسک چهارنقطه‌ای حبوبات، می‌توان نتیجه گرفت که امکان استفاده از این اسانس‌ها برای مدیریت این آفات وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of chemical composition and toxicity of two essential oils against adults of Tribolium castaneum and Callosobruchus maculatus

نویسندگان [English]

  • Gadir Nouri - Ganbalani 1
  • Asghar Ebadollahi 2
  • Alireza Noori 3
1 Professor
2
3
چکیده [English]

Plant essential oils as low toxic agents to mammals and non-target insects have been used against diverse insect pests. The present study was conducted to determine the contact and fumigant toxicity of essential oils of Artemisia absinthium L. and Salvia pratensis L. against Tribolium castaneum (Herbst) (Tenebrionidae) and Callosobruchus maculatus (F.) (Bruchidae) adults. Isooctyl phthalate (39.39%) and α-monopalmitin (16.71%) for A. absinthium and dodecane (30.42%) and tridecane (12.10%) for S. pratensis were identified as major components of essential oils by gas chromatography and mass spectrometry. Bioassays revealed that all essential oils had strong contact and fumigant toxicity on the experimental insects. Essential oil of A. absinthium with LC50 of 8.518 (10.033-7.093) µl/1 had significantly higher fumigant toxicity on T. castaneum than S. pratensis (LC50=12.539 (11.121-13.904) µl/1) after 72 h. In the case of C. maculatus because of overlapping of the confidence limits the observed difference was not significant. In contact toxicity of A. absinthium oil, T. castaneum with LC50=0.150 (0.117-0.196) µl/cm2 was more susceptible than C. maculatus with LC50=0.281 (0.230-0.356) µl/cm2. A direct relationship was observed between mortality rate and essential oil concentration and exposure time. Regarding the high toxicity of essential oils of A. absinthium and S. pratensis against T. castaneum and C. maculatus, it can be concluded that theses essential oils can be used in management of these insect pests.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essential Oils
  • chemical composition
  • Artemisia absinthium
  • Salvia pratensis
  • toxicity